شیخ فضل الله نوری و ستیز با مشروطه
تاریخ انتشار: ۲۴ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۵۱۴۴۴۰
شیخ فضل الله نوری (۱۲۸۸-۱۲۲۲) را باید یکی از جنجالی ترین چهره های تاریخ سیاسی معاصر ایران به حساب آورد. فقیه محافظه کاری که دیر به مشروطه پیوست و زود از آن برید. در مخالفت او با مظاهر مدرنی چون تحصیل دختران، نمی توان تردید کرد. ضمن این که نوری با صدور فتواهای تند علیه مشروطه طلبان، بهانه شرعی لازم برای حمله به مجلس مشروطه را فراهم کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
دوره پیشامدرن، عمدتا متاثر از اندیشه حاکمیت الهی است. بدین معنا، خداوند، حاکم بر تمام هستی شمرده می شود و نظام سیاسی نیز، در هماهنگی با نظم کیهانی، می بایست تحت اوامر او قرار گیرد. از این رو، حاکمان زمینی، نماینده پروردگار و مسئول اجرای فرامین الهی به حساب می آیند. این طرز فکر در ایران باستان، بین النهرین، مصر و اروپای قرون میانه نیز وجود داشت. با ورود مسیحیت به اروپا و رسمیت یافتن دین عیسوی، ارباب کلیسا از قدرت زیادی برخورار شدند و به تقسیم اقتدار میان خود و امپراتور دست زدند. مطابق نظریه دو شمشیر «پاپ گلاسیوس»، اقتدار زمینی در دست امپراتور و اقتدار دینی در دست پاپ قرار می گرفت. نظریه سیاسی شیخ نوری، به نظریه دو شمشیر قرون میانه مسیحی شباهت می برد. مطابق این رای، قانون گذاری و قضاوت در اختیار مجتهدان و تدبیر امور زمینی رعیت، بر گرده شاهان قرار می گرفت. از این رو، شاهان، علاوه بر تمشیت امر دنیا، مسئولیت حفظ شریعت و قوانین آن را نیز برعهده داشتند. در مجموع می توان گفت که شیخ نوری، در سه حوزه مهم «قانون گذاری»، «آزادی» و «برابری»، با مشروطه طلبان اختلاف نظر اساسی داشت.
با وقوع مشروطه، نظریه حاکمیت الهی، ترک برداشت و همین امر موجب هراس برخی مجتهدان شد. مطابق نظریات جدید که برخی روشنفکران مشروطه نیز به آن باور داشتند، حکومت، نه تنها منشاء الهی نداشت، بلکه صنعی بشری و حاصل قراردادی اجتماعی دانسته می شد. از این رو، حاکم، دیگر نماینده خداوند شمرده نمی شد، بلکه کارگزار مردم و حاصل یک قرارداد زمینی به حساب می آمد. این تغییر عمده، هم بر حاکمان مستبد و هم بر برخی فقهای محافظه کار، بسیار گران آمد. شیخ نوری با تفکیک قوا به شدت مخالفت کرد و بخصوص جعل قانون را خارج از اختیارات مردم و نمایندگان آن ها دانست. او، قانون را منحصر در شریعت می پنداشت و تنها مجتهدان را دارای اختیار قانون گذاری می شمرد. از نظر نوری، اسلام، تمام قوانین لازم برای سعادت بشر را در خود دارد و دیگر هیچ لزومی به قوانین عرفی وجود نداشت. شیخ، مجلس شورا، اعتماد بر رای اکثریت و جعل قانون را بدعت می دانست که در تضاد با کمال دین و جاودانگی قوانین الهی قرار می گرفت.
اصل دومی که شیخ فضل الله، با آن به دشمنی پرداخت، «آزادی» بود. به اقتضای تفکر عصر روشنگری، انسان موجودی عقلانی به حساب می آید و عقل، او را برای دستیابی به خیر کفایت می کند. این تفکر در نهایت به برانداختن مرجعیت ها و نشاندن خرد و آزاد فکری به جای آن منجر می شود. اما نوری اعتقاد داشت که اساس اسلام بر عبودیت است. او، متاثر از گفتمان پیشامدرن، انسان را «مکلف» می دانست و اجرای قوانین شریعت را در مرتبه ای بالاتر از حقوق انسانی می نشاند. اصل بیستم قانون اساسی مشروطه، آزادی مطبوعات را به رسمیت شناخت و سانسور را ممنوع کرد. نوری، به شدت با آزادی بیان به مخالفت پرداخت و آن را وسیله ای برای رواج محرماتی چون غیبت، تهمت و افترا دانست.
سومین محل اختلاف شیخ فضل الله با مشروطه خواهان، بحث برابری یا به تعبیر آن روز، «مساوات» بود. مطابق متمم اصل هشتم قانون اساسی مشروطه، «اهالی مملکت ایران در مقابل قانون دولتی متساوی‌الحقوق خواهند بود». پذیرش این اصل، بدین معنا بود که بالاترین مقام های سیاسی و دینی کشور، همگی در برابر قانون با رعایا، برابر خواهند بود. به طور طبیعی، فقهای محافظه کاری چون شیخ فضل الله، نمی توانستند آن را بپذیرند. علاوه بر این ها، شیخ نوری از منظری فقهی گفت که «مساوات» در اسلام محال است. او، بخصوص به برابری میان «مسلم» و «غیر مسلم»، اعتراض داشت؛ چرا که این دو، احکامی متفاوت در فقه اسلامی دارند.
216216
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1860720منبع: خبرآنلاین
کلیدواژه: آیت الله شهید فضل الله نوری مشروطه آزادی های سیاسی و اجتماعی حضور زنان در جامعه شیخ فضل الله شیخ نوری
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.khabaronline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرآنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۵۱۴۴۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
یادواره ۵۸ شهید روحانی و طلبه در شاهرود
به گزارش خبرگزاری صداوسیما؛ مرکز سمنان،️ آیت الله سیدمحمدمهدی میرباقری منتخب مردم استان سمنان در مجلس خبرگان رهبری در این مراسم به سخن شهید مرتضی مطهری مبنی بر اینکه شهدا شمع تاریخ‌اند، می‌سوزند تا راه را نشان دهند، اشاره کرد و گفت: برترین راه در عالم، راه بندگی و معرفت الهی است که سرچشمه آن انبیاء و امامان و اوصیا هستند.
آیت الله میرباقری تصریح کرد: غفلت، رغبت، شهوت و شبهه، چهار مسیر حمله شیطان به انسان است
وی گفت: انبیای الهی، امانت الهی را در زمین به‌جامی‌گذارند و این امانت به اهلش می‌رسد که اهل بندگی است.
کد ویدیو دانلود فیلم اصلی
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟